چه بیماری هایی باعث خشکی دهان میشود؟

خشکی دهان یکی از اتفاقاتی است که ممکن است عامل یک بیماری خاص باشد و همینطور ممکن است به دلایل دیگری ایجاد شده باشد. در این مقاله به بیماری هایی که باعث خشکی دهان می شود می پردازیم. و بیماری هایی که عامل این واکنش هستند و علائم بیماری ها مانند علائم ایدز را نام می بریم.

خشکی دهان

خشکی دهان، که به آن زروستومی یا گزروستومی هم می‌گویند، وضعیتی است که در آن غدد بزاقی بزاق کافی تولید نمی‌کنند.  بزاق مایعی است که به مرطوب نگه داشتن دهان، کمک به هضم غذا و جلوگیری از رشد باکتری‌ها در دهان کمک می‌کند.

خشکی دهان می‌تواند موقتی یا مزمن باشد. خشکی دهان موقتی معمولاً ناشی از عواملی مانند مصرف دارو، کم آبی بدن یا تنفس از طریق دهان است. خشکی دهان مزمن می‌تواند ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، سندرم شوگرن یا بیماری‌های خود ایمنی باشد. علت خشکی دهان میتواند متفاوت باشد که درادامه به آن میپردازیم.

علائم خشکی دهان عبارتند از:

• احساس خشکی و چسبندگی در دهان
• مشکل در بلعیدن یا جویدن غذا
• خشکی یا ترک خوردن لب‌ها
• سوزش یا درد زبان
• بوی بد دهان
• مشکل در صحبت کردن
• افزایش خطر ابتلا به پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه

خشکی گلو زمانی اتفاق می‌افتد که غشاهای مخاطی گلو به اندازه کافی مرطوب نباشند. این می‌تواند ناشی از خشکی دهان، عفونت یا سایر عوامل باشد.

علت خشکی دهان

خشکی دهان و خشکی گلو می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله موارد زیر باشد:

• کم آبی بدن:  شایع ترین علت خشکی دهان و گلو است. زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما مایعات کافی دریافت نکند یا مایعات زیادی از طریق تعریق، اسهال یا استفراغ از دست بدهد.
• داروها: داروهای زیادی می توانند باعث خشکی دهان به عنوان یک عارضه جانبی شوند، از جمله داروهای ضد فشار خون، آنتی هیستامین ها، ضد افسردگی ها و دیورتیک ها.
• تنفس با دهان:  اگر به پشت بخوابید یا به دلیل گرفتگی بینی مجبور به تنفس با دهان باشید، ممکن است دچار خشکی دهان و گلو شوید.
• خشکی هوا:  هوای خشک، به خصوص در زمستان، می تواند باعث خشکی دهان و گلو شود.
• سیگار کشیدن و مصرف الکل:  سیگار کشیدن و مصرف الکل می تواند غدد بزاقی شما را تحریک کند و باعث خشکی دهان شود.

چه بیماری هایی باعث خشکی دهان میشود؟

اگر چه عوامل متعددی می تواند در خشکی دهان تاثیر داشته باشد ولی برخی از بیماری ها هستندکه می توانند تاثیر بسیاری دراین عارضه داشته باشند. برخی از بیماری هایی که می توانند باعث خشکی دهان شوند عبارتند از:

دیابت

 دیابت می تواند باعث آسیب عصبی به غدد بزاقی شود و منجر به خشکی دهان شود. قند خون بالا یکی از علت های خشکی دهان می باشد. دیابت می‌تواند بر غدد بزاقی که مسئول تولید بزاق هستند، تأثیر منفی بگذارد. و همینطور برخی از داروهایی که برای درمان دیابت استفاده می‌شوند، مانند داروهای ادرارآور، می‌توانند خشکی دهان را به عنوان یک عارضه جانبی ایجاد کنند. همچنین بیماری عصبی دیابتی این عارضه می‌تواند به اعصاب کنترل کننده غدد بزاقی آسیب برساند و منجر به کاهش تولید بزاق شود.

سندرم شوگرن

 سندرم شوگرن یک بیماری خودایمنی است که به غدد بزاقی و اشک شما حمله می کند و باعث خشکی دهان و چشم می شود. خشکی دهان در افراد مبتلا به سندرم شوگرن به دلیل کاهش تولید بزاق ایجاد می‌شود. در سندرم شوگرن، سیستم ایمنی به اشتباه به غدد بزاقی حمله می‌کند و باعث التهاب و آسیب به آنها می‌شود. سندرم شوگرن همچنین می‌تواند به اعصابی که غدد بزاقی را کنترل می‌کنند، آسیب برساند و در نتیجه تولید بزاق را مختل کند.

بیماری های خود ایمنی

در بیماری‌های خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌ها و بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند. این امر می‌تواند منجر به التهاب و آسیب به اندام‌ها و غدد مختلف بدن، از جمله غدد بزاقی که مسئول تولید بزاق هستند، شود. بیماری های خود ایمنی دیگری مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید نیز می توانند باعث خشکی دهان شوند.

فیبروز سیستیک

فیبروز سیستیک یک بیماری ارثی است که بر غدد تولید کننده مخاط در بدن، از جمله غدد بزاقی تأثیر می گذارد. این می تواند منجر به خشکی دهان شود. فیبروز کیستیک (CF) یک بیماری ژنتیکی است که بر چندین اندام بدن، از جمله ریه‌ها، لوزالمعده و روده‌ها تأثیر می‌گذارد.  این بیماری باعث می‌شود که مخاط و مایعات بدن غلیظ و چسبنده شوند، که می‌تواند منجر به طیف گسترده‌ای از مشکلات سلامتی شود.

ایدز HIV/AIDS

 HIV/AIDS می تواند باعث خشکی دهان به عنوان عارضه جانبی داروها یا به دلیل عفونت های دهانی شود. خود ویروس HIV می‌تواند به غدد بزاقی که مسئول تولید بزاق هستند، آسیب برساند. این امر می‌تواند منجر به کاهش تولید بزاق و خشکی دهان شود.

برخی از داروهایی که برای درمان HIV استفاده می‌شوند، مانند داروهای ضد ویروسی، می‌توانند خشکی دهان را به عنوان یک عارضه جانبی ایجاد کنند. افراد مبتلا به ایدز به دلیل سیستم ایمنی ضعیف، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های دهانی مانند برفک و آفت دهان هستند. این عفونت‌ها می‌توانند باعث خشکی دهان شوند.

بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر باعث ایجاد تغییراتی در مغز می‌شود که می‌تواند بر غدد بزاقی که مسئول تولید بزاق هستند، تأثیر بگذارد. این امر می‌تواند منجر به کاهش تولید بزاق و خشکی دهان شود. برخی از داروهایی که برای درمان بیماری آلزایمر استفاده می‌شوند، مانند داروهای ضد روان پریشی، می‌توانند خشکی دهان را به عنوان یک عارضه جانبی ایجاد کنند. افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است در بلعیدن غذا و مایعات مشکل داشته باشند.  این امر می‌تواند منجر به کم آبی بدن و خشکی دهان شود. افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است به دلیل از دست دادن حافظه یا ناتوانی در مراقبت از خود، بهداشت دهان و دندان خود را به درستی رعایت نکنند.  این امر می‌تواند منجر به خشکی دهان، پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود.

بیماری پارکینسون

 بیماری پارکینسون می تواند باعث آسیب به بخش هایی از مغز شود که تولید بزاق را کنترل می کند. این می تواند منجر به خشکی دهان شود. دلیل خشکی دهان در افرادی که مبتلا به پارکینسون هستند این است  که بیماری پارکینسون به سلول‌های عصبی در مغز که مسئول کنترل حرکات و همچنین تولید بزاق هستند، آسیب می‌رساند. ین امر می‌تواند منجر به کاهش تولید بزاق و خشکی دهان شود. برخی از داروهایی که برای درمان پارکینسون استفاده می‌شوند، مانند داروهای ضد موسکارینی، می‌توانند خشکی دهان را به عنوان یک عارضه جانبی ایجاد کنند. همچنین افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است در بلعیدن غذا و مایعات مشکل داشته باشند. این امر می‌تواند منجر به کم آبی بدن و خشکی دهان شود.

سکته مغزی

 سکته مغزی می تواند به بخش هایی از مغز که تولید بزاق را کنترل می کند آسیب برساند. این می تواند منجر به خشکی دهان شود. سکته مغزی می‌تواند به بخش‌هایی از مغز که مسئول کنترل بزاق هستند، آسیب برساند.  این امر می‌تواند منجر به کاهش تولید بزاق و خشکی دهان شود.

عوارض خشکی دهان

خشکی دهان عوارض متعددی می تواند داشته باشد که یکی از آنها مشکل در جویدن و بلعیدن غذا می باشد که میتواند آنرا دشوار کند و باعث سوء تغذیه شود. همچنین افزایش خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه که بزاق به خنثی کردن اسید در دهان و شستشوی باکتری ها کمک می کند. بدون بزاق کافی، دندان ها و لثه ها در معرض خطر بیشتری برای پوسیدگی و بیماری قرار دارند. برفک دهان یک عفونت قارچی است که می تواند باعث ایجاد لکه های سفید در دهان شود. خشکی دهان خطر ابتلا به برفک دهان را افزایش می دهددر مواردی رخ داده که خشکی دهان میتواند باعث ترک خوردن لبها و زبان شود.

خشکی دهان نشانه ی چیست؟

خشکی دهان می‌تواند موقتی یا مزمن باشد. خشکی دهان موقتی معمولاً ناشی از عواملی مانند مصرف دارو، کم آبی بدن یا تنفس از طریق دهان است. خشکی دهان مزمن می‌تواند ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای یا بیماری‌های خود ایمنی باشد.

درمان خشکی دهان

درمان خانگی خشکی دهان و درمان های متفاوتی برای خشکی دهان وجود دارد. درمان های خانگی و درمان های دارویی که میتوان با رعایت آنها خشکی دهان را درمان کرد. در اینجا روش های خانگی و روش های پزشکی را برای شما بیان کردیم. در اینجا چند مورد از درمان های عمومی برای درمان خشکی دهان آورده شده است:

• آب زیادی بنوشید. هدف شما باید نوشیدن 8 لیوان آب در روز باشد. نوشیدن آب میوه و سایر نوشیدنی‌های بدون کافئین در طول روز برای مرطوب نگه داشتن دهان و گلو مهم است.
• از آدامس یا آبنبات بدون شکر استفاده کنید. جویدن آدامس یا آبنبات بدون شکر می تواند به تحریک تولید بزاق و مرطوب نگه داشتن دهان کمک کند.
• از مصرف کافئین، الکل و تنباکو خودداری کنید. این مواد می توانند دهان شما را خشک کنند و علائم را بدتر کنند.
• در طول روز به طور مرتب از دهانشویه بدون الکل استفاده کنید. استفاده از دهانشویه بدون الکل دو بار در روز می تواند به شستشوی باکتری ها از دهان و کاهش خشکی کمک کند
• از مرطوب کننده لب یا بالم لب استفاده کنید.

درمان های پزشکی هم برای درمان خشکی دهان وجود دارد مانند استفاده از داروهای جایگزین بزاق. اگر خشکی دهان شما شدید است، پزشک ممکن است داروهای جایگزین بزاق مانند اسپری، قرص یا قطره را تجویز کند. این داروها می توانند به مرطوب نگه داشتن دهان و کاهش علائم کمک کنند. داروهای محرک موضعی بزاق هم وجود دارد مانند پیلوکارپین می توانند به تحریک تولید بزاق کمک کنند. این داروها معمولاً به صورت قرص یا قطره تجویز می شوند.

داروهای ضد التهاب اگر خشکی دهان شما ناشی از یک بیماری التهابی مانند سندرم شوگرن باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد التهاب مانند استروئیدها را تجویز کند. اگر خشکی دهان شما ناشی از یک بیماری زمینه‌ای مانند دیابت یا بیماری تیروئید باشد، درمان این بیماری می تواند به کاهش خشکی دهان کمک کند.

علت خشکی دهان در شب

خشکی دهان و گلو در خواب می تواند مشکل آزار دهنده ای باشد که خواب شما را مختل کند و باعث ناراحتی شما در طول روز شود. عوامل مختلفی می توانند باعث خشکی دهان و گلو در خواب شوند، مانند نفس کشیدن از دهان، خشکی هوا، مصرف برخی داروها، برخی بیماری ها و همینطور آلرژی می توانند منجر به خشکی دهان و گلو شوند.

راه های درمان خشکی دهان و گلو در خواب

چند روش برای درمان خشکی دهان و گلو در خواب وجود دارد، مانند استفاده از مرطوب کننده های هوا، همینطور استحمام قبل خواب به شل شدن مخاط و مرطوب شدن مجاری تنفسی شما کمک کند.

پیشنهاد می شود در طول روز مایعات زیادی بنوشید. این به هیدراته نگه داشتن بدن شما و جلوگیری از کم آبی بدن که می تواند منجر به خشکی دهان در خواب شود، کمک می کند.